Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2013

Τα γλυπτά του Παρθενώνα




Αρνητικός δήλωσε ο Ντέιβιντ Κάμερον για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, σε άλλη χώρα και με άλλη αφορμή
της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Πηγή: εφ. Ελευθεροτυπία, 22.2.2013

Στη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στην Ινδία, με αφορμή το αίτημα της χώρας αυτής για την επιστροφή ενός διαμαντιού 105 καρατίων που βρίσκεται στο Λονδίνο, ο Βρετανός πρωθυπουργός έκανε σαφές ότι δεν πρόκειται να επιστραφεί κανένας πολιτιστικός θησαυρός που έχουν βάλει «στο χέρι» οι Άγγλοι κατά το παρελθόν.
Ο Κάμερον εξομοίωσε το πολύτιμο πετράδι με τα αριστουργήματα του Φειδία, τα οποία φυσικά αποκάλεσε «Ελγίνεια» (από το όνομα του άρπαγά τους). Επιδεικνύοντας την αμετροέπεια του πάλαι ποτέ αποικιοκράτη. Ο Βρετανός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε στους Ινδούς πως δεν θα πάρουν πίσω το γιγάντιο διαμάντι που η Βρετανία πήρε από την Ινδία την εποχή που αποτελούσε αποικία της, καθώς αυτό στολίζει πλέον ένα βασιλικό στέμμα. Πρόκειται για το στέμμα της εκλιπούσης σήμερα βασιλομήτορος, το οποίο εκτίθεται μαζί με άλλα σύμβολα της βρετανικής μοναρχίας στον Πύργο του Λονδίνου. Το διαμάντι Κοχ-ι-Νουρ είναι ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Στο παρελθόν πολλοί Ινδοί, εκ των οποίων και ο εγγονός του ηγέτη της Ανεξαρτησίας Μαχάτμα Γκάντι, έχουν ζητήσει την επιστροφή του ως ένδειξη μεταμέλειας αλλά και εξιλέωσης για το αποικιοκρατικό παρελθόν της Βρετανίας, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Έτσι, με κάθε ευκαιρία θέτουν ξανά το αίτημα επιστροφής του διαμαντιού, πράγμα που έπραξαν και τώρα.
«Δεν πιστεύω πως αυτή είναι η σωστή προσέγγιση», απάντησε ο Κάμερον στους Ινδούς. «Είναι το ίδιο ζήτημα με τα Ελγίνεια Μάρμαρα», είπε. «Η σωστή απάντηση είναι το Βρετανικό Μουσείο και οι άλλοι πολιτιστικοί θεσμοί να κάνουν ακριβώς αυτό που κάνουν, δηλαδή να διασυνδέονται με άλλους θεσμούς σ' όλο τον κόσμο ώστε να εξασφαλίζουν ότι τα πράγματα που έχουμε και που φροντίζουμε τόσο καλά θα τα μοιραζόμαστε, όπως αρμόζει, με ανθρώπους απ' όλο τον κόσμο. Σίγουρα δεν πιστεύω στην ανάγκη επιστροφής τους. Δεν πιστεύω πως είναι κάτι λογικό», τόνισε.
Από χθες που η δήλωσή του έγινε γνωστή στην Αθήνα, γράφτηκαν ποικίλα σχόλια στο Διαδίκτυο για τους Άγγλους που επιμένουν να κρατούν τα κλεμμένα Γλυπτά, αλλά και για την ελληνική κυβέρνηση που ξέχασε πως κάποτε τα διεκδικούσε. Οι αρχαιολόγοι της Ακρόπολης, που έχουν παρακολουθήσει στενά την εκστρατεία επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, θυμούνται πως δεν είναι, πρώτη φορά που Βρετανός πρωθυπουργός αρνείται κατηγορηματικά την επιστροφή τους. Και ο Τόνι Μπλερ μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του είπε ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν επιστρέφονται, αν και το κόμμα του προεκλογικά είχε πάρει την ακριβώς αντίθετη θέση.
Τα πετράδια του στέμματος για τους Άγγλους είναι ιερά και η επιστροφή τους αδιαπραγμάτευτη. Συγκρίνοντας λοιπόν ένα πετράδι του στέμματος με τα Γλυπτά του Παρθενώνα θέλει να πει ο ηγέτης των Συντηρητικών πως δεν το συζητούν. Ωστόσο, προ ημερών η δρ Χάνα Μπούλτον από το Βρετανικό Μουσείο δήλωνε πως οι συναντήσεις προσέγγισης των δύο πλευρών (Ελλάδας - Βρετανίας) με βάση τις υποδείξεις της UNESCO συνεχίζονται. Και πράγματι, είχε έρθει στην Αθήνα ομάδα Βρετανών επιστημόνων για να συζητήσει με το Μουσείο Ακρόπολης τη δημιουργία μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης για τα «παρθενώνεια γλυπτά». Αν αυτή η συνεργασία ευοδωθεί, θα ληφθούν τρισδιάστατες απεικονίσεις όλων των κομματιών των Γλυπτών που είναι διάσπαρτα σε διάφορα μουσεία, πέραν του Βρετανικού και της Ακρόπολης, έτσι ώστε να γίνει πλήρης ανασύνθεσή τους σε ψηφιακή μορφή.
Τέλος, μετά τη δημοσιότητα που έλαβε η δήλωση Κάμερον, ο αν. υπουργός ΠΑΙΘΠΑ Κ. Τζαβάρας εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Είναι γνωστή η διαφορά προσέγγισης και αντίληψης που μας χωρίζει από το Ηνωμένο Βασίλειο για το θέμα των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Επί του θέματος αυτού δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τίποτα άλλο εκτός από το ότι: Ήταν, είναι και θα είναι πάγια εθνική θέση μας ο επαναπατρισμός των Μαρμάρων και η υλική σύνδεσή τους με τον τόπο που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε ο πολιτισμός που τα δημιούργησε».

Ελληνική παράδοση



Η Ελληνική παράδοση
Φώτης Κόντογλου
περιοδικό «ΕΥΘΥΝΗ», τ. 3. Μάρτιος  196

Όπως κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χαρακτήρα, έτσι και κάθε έθνος έχει κι αυτό το δικό του χαρακτήρα. Τον πιο ζωηρό χαρακτήρα και τον πιο ιδιόρρυθμο τον έχει η πατρίδα μας, η Ελλάδα.
Αυτή η Ελλάδα έχει μέσα της κάποια δύναμη δραστική, που δεν την έχει κανένα έθνος. Κι αυτή η δύναμη της είναι δύναμη πνευματική. Δεν είναι μονάχα η εξυπνάδα, αλλά είναι προπάντων η φλόγα της καρδιάς και κάποια ιδιαίτερη σεμνή καρτερία της ψυχής, που δε βρίσκεται σε κανένα λαό.
Πολλά έθνη έχουν μεγάλη ιστορία. Μα όποιος διαβάζει την ιστορία της Ελλάδας νομίζει πως τον τραβά μια ανεξήγητη δύναμη, γλυκιά και ποιητική, σαν ένας μαγνήτης που δεν ξέρει που είναι κρυμμένος.
Απορεί, διαβάζοντας πολέμους και σκληρά βάσανα, πού βρίσκεται αυτή η μυστηριώδης πηγή απ' όπου αναβρύζει τόση ποίηση που τον μαγεύει και τον κάνει να την αγαπήσει. Αυτό το μυστήριο μάγεψε τον κόσμο όλο και τόν έκανε να παραμιλά για την Ελλάδα. Και το πιο μικρό επεισόδιο της ιστορίας μας, το πιο τιποτένιο περιστατικό, ένας απλός λόγος που είπε ο Μιλτιάδης, ή ο Επαμεινώνδας, ένα ρητό που είπε ο χρηστός Φωκίωνας, μία χειρονομία που έκανε ο Αγησίλαος, μια απλή προσευχή που είπε ο Παλαιολόγος, παίρνουν τέτοια σημασία στις ψυχές όλων των ανθρώπων, που ζούνε σ' όλη τη ζωή τους μ' αυτά, σαν τα παιδιά που θυμούνται έως τα γηρατειά τους κάποια παραμύθια που γλυκάνανε τη φαντασία τους.
Τι είναι λοιπόν τούτη η μαγική ουσία που έχει μέσα της αυτή η Ελλάδα και κάνει τον κόσμο να νιώθει σαν δική του ιστορία την ιστορία της;
Είναι αυτό το άπιαστο πνεύμα που έχουμε μέσα μας όλοι οι Έλληνες, αυτό που έχετε κι εσείς, και που μπαίνει σε κάθε πράξη σας, σε κάθε σκέψη σας, σε κάθε αίσθημα σας, φυσικά κι αβίαστα, απροσπάθητα, χωρίς καν να το καταλάβετε. Αυτό το ήθος, αυτή η φυσική ουσία που μας δώρισε ο θεός, είναι στολισμένη με κάποιες μυστηριώδεις χάρες, που αγιάζουνε τον πόνο, ημερεύουνε το θάνατο, νοστιμεύουνε το καθετί που δημιουργούμε, μ' ένα λόγο «κάνουμε την έρημο ν' ανθίσει» κατά το λόγο του προφήτη Ησαΐα. Κι αυτά όλα μεταδίδονται από γενιά σε γενιά μέσ' από το αίμα, μα πιο πολύ με κάποια ιερή και καταπληκτική λειτουργία που λέγεται Ελληνική παράδοση.
Αυτή η παράδοση είναι το θησαυροφυλάκιο που κλείνει μέσα του και φυλάγει στον αιώνα την αθάνατη ψυχή μας, την αθάνατη καρδιά μας. Μ' αυτή ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε. Αυτή έκανε τον τυφλό τον Όμηρο να δείξει στους ανθρώπους που είχανε μάτια τη μυστική ομορφιά του κόσμου, αυτή έκανε τον Αισχύλο να πετά απάνω από τη γη σαν αετός χρυσοφτέρουγος, αυτή έκανε τον Μεγαλέξανδρο να 'χει τον Όμηρο κάτω από το προσκέφαλο του και να ζήσει μια ζωή τριάντα μονάχα χρονών σαν ένα εξαίσιο παραμύθι που βάσταξε αιώνες, αυτή έκανε τον Πολύκλειτο και τον Φειδία και τον Λύσιππο να μεταμορφώσουν σε ανθρώπους τα λιθάρια της Ελλάδας, αυτή έκανε τον Θουκυδίδη να κλαίγει από χαρά ακούγοντας τον Ηρόδοτο να διαβάζει την ιστορία του, αυτή έκανε τον Κολοκοτρώνη να φορά την περικεφαλαία σαν αρχαίος Έλληνας και να πολεμά χαμογελώντας, αυτή έκανε τον Ρήγα να βγάζει φωτιά από το στήθος σαν τον αρχαίο Πίνδαρο, αυτή έκανε τον Νικηταρά, τον Διάκο, τον Ανδρούτσο, τον Τζαβέλλα, τον Ησαΐα Σαλώνων να κλαίνε απάνω στα αρχαία λιθάρια, και να ποθούνε να πεθάνουνε αντρειωμένα πολεμώντας για το βασανισμένο και το ατίμητο χώμα που κληρονομήσανε.[...]
Και δεν έφτασε πως η Ελλάδα τιμήθηκε με την ανθρώπινη δόξα και στάθηκε η χαρά και η ελπίδα της οικουμένης, αλλά σαν ήρθε ο Χριστός στον κόσμο τιμήθηκε και με θεϊκή δόξα, γιατί αυτή την αγαπημένη θυγατέρα Του διάλεξε ο θεός για να της παραδώσει το Ευαγγέλιο του και να της παραγγείλει να το κηρύξει σ' όλο τον κόσμο με τη δική της τη γλυκύτατη γλώσσα, που την άπλωσε ο Μεγαλέξανδρος κατά θεϊκή οικονομία, μέχρι την Ινδία και τη Βακτριανή.
Το Βυζάντιο στάθηκε το χρυσό παλάτι απ' όπου βγήκε η νέα λάμψη του Ελληνισμού. Ο σκοτεινιασμένος και ξεραμένος κόσμος, πάλι ξανάνθισε σαν περιβόλι μοσχοβολημένο, κι ο σπόρος ήταν ο ένας κι ακατάλυτος σπόρος της ζωής, ο Ελληνικός. Αυτό έκανε το μεγάλο ποιητή της Ιταλίας Λεοπάρδη να πει κατάπληκτος, γράφοντας για το βυζαντινό φιλόσοφο Πλήθωνα: «Ακατάλυτη και τρομερή δύναμη Ελλάδα! Χωρίς το δικό σου πνεύμα, τίποτα δε γίνεται στον κόσμο. Όλα τα γονιμοποιείς εσύ. Για μια στιγμή φαίνεται πως πεθαίνεις, κι άξαφνα παρουσιάζεσαι πάλι ολοζώντανη και δροσερή εκεί που δε σε περίμενε κανείς!» [...]

Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013

Παράδοση


Συγκέντρωση και επιμέλεια υλικού
από τους μαθητές του Γ3
Ηλία Σ. – Νίκο Τ. – Γιάννη Τ.


ΟΡΙΣΜΟΙ
  • Ό,τι αναπτύσσεται ιστορικά και μεταδίδεται (στα πλαίσια μιας ομάδας, κοινωνίας κτλ.) από γενιά σε γενιά σε σχέση με συμπεριφορές, αντιλήψεις, ιδέες, έθιμα, δραστηριότητες, πρακτικές κτλ(συχνά πληθ.)
  • Παλιές ιστορίες, μυθικές διηγήσεις, θρύλοι που δημιουργήθηκαν και μεταδόθηκαν κυρίως προφορικά στους μεταγενεστέρους.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Είναι γεγονός πως ο εκπληκτικός υλικοτεχνικός πολιτισμός της εποχής μας αρχίζει σιγά-σιγά να απομυθοποιείται καθώς αποδεικνύεται καταστροφικός για την ανθρώπινη ύπαρξη. Αρκετοί είναι αυτοί που συνειδητοποιούν πως η επιθυμητή υψηλή ποιότητα ζωής και η ασφαλής πορεία στο μέλλον δεν εξαρτάται μόνο από την τεχνολογική πρόοδο αλλά προϋποθέτει τη δημιουργική εκτίμηση και αξιοποίηση του παρελθόντος και των αξιών του, οι οποίες διαφυλάσσονται και μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά χάρη στην παράδοση κάθε λαού. Καθίσταται επιτακτική, λοιπόν, η ανάγκη και για τους Έλληνες να μελετήσουν, να αποτιμήσουν και να διαφυλάξουν την πλουσιότατη και μοναδική παράδοση τους. Η αξιοποίηση της με άξονα τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής θα αποβεί ιδιαίτερα ευεργετική σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δράσης. Ειδικότερα η παράδοση:

  • Μεταβιβάζει κάθε είδους γνώσεις και εμπειρίες, δοκιμασμένες στο παρελθόν και ως εκ τούτου έχει αξία μορφωτική, καθώς τα άτομα καθίστανται ώριμα να αντιμετωπίσουν δυσκολίες και να σημειώσουν πνευματικές κατακτήσεις. Ο πνευματικός της ρόλος είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην εποχή μας για την αποφυγή της πνευματικής μονομέρειας και της πνευματικής νωθρότητας.
  • Μεταλαμπαδεύει ηθικές αξίες, που είναι ιδιαίτερα πολύτιμες στη σύγχρονη εποχή του υλικού ευδαιμονισμού, του ωφελιμισμού, της απανθρωποποίησης, της αλλοτρίωσης,
  • Συμβάλλει στη σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων, καθώς τα ήθη και τα έθιμα και γενικότερα οι παραδοσιακές εκδηλώσεις ευνοούν την ανθρώπινη επικοινωνία, Η κρίση των ανθρώπινων σχέσεων που υποβαθμίζει το σύγχρονο πολιτισμό μπορεί να ξεπεραστεί με τις δοκιμασμένες κοινωνικές αρετές της ομόνοιας, της άμιλλας, της συνεργασίας, της διαλλακτικότητας, της συλλογικότητας
  • Διασφαλίζει τη δημοκρατία και τις πολιτικές αξίες που χαρακτηρίζουν την πολιτική παράδοση του Ελληνισμού υποδεικνύοντας τις ευθύνες μας τόσο ως πολιτών όσο και ως πολιτικών.
  • Αποτελεί πηγή έμπνευσης για πρωτότυπες και αυθεντικές καλλιτεχνικές δημιουργίες σε αντίθεση με την ισοπεδωτική ομοιομορφία των βιομηχανοποιημένων προϊόντων.
  • Διατηρεί την ιστορική μας μνήμη, θεμελιώνει τη συνείδηση της ιστορικής συνέχειας και οδηγεί στην εθνική αυτογνωσία. Έτσι μπορεί ν’ αποφευχθούν η παραχάραξη της ιστορίας μας από άλλους λαούς και κάθε είδους κίνδυνοι που απειλούν τα εθνικά ιδεώδη ή ακόμη και την ακεραιότητα μας,
  • Διασφαλίζει την πολιτιστική μας φυσιογνωμία ώστε να είναι δυνατή η αντίσταση σε καταστάσεις πολιτιστικής αλλοτρίωσης.
  • Δημιουργεί αισθήματα ευθύνης στους σύγχρονους σχετικά με το χρέος να κληροδοτήσουν μια καλύτερη ζωή στους μεταγενέστερους, γεγονός που ενδυναμώνει τις προσπάθειες για πρόοδο σε όλους τους τομείς.
  • Αναδεικνύει τη σημασία της φύσης και συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τα προβλήματα εις βάρος της, υποδεικνύοντας την ανάγκη επανασύνδεσης της με τον άνθρωπο.
  • Αποτελεί παράγοντα επικοινωνίας και συναδέλφωσης των λαών καθώς ευνοεί την αλληλογνωριμία τους και αποκαλύπτει την κοινή μοίρα του ανθρώπινου γένους.

Γενικά, η παράδοση αποτελεί ζωντανή παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές και εχέγγυο για την ασφαλή οικοδόμηση του μέλλοντος. Είναι, λοιπόν, ευθύνη όλων να διατηρήσουμε τα δυναμογόνα στοιχεία της και να αντλήσουμε διδάγματα απ’ τη συμπυκνωμένη εμπειρία της, ώστε να δώσουμε στο σύγχρονο πολιτισμό ανθρωποκεντρική διάσταση.