Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2014

Σχολική βία




Κείμενα γραμμένα από μαθητές, στο δύωρο της «Έκθεσης»
Χρησιμοποιήθηκαν ως κείμενα αναφοράς για τον σχολιασμό του θέματος

1.
Το σχολείο είναι ένας χώρος στον οποίο τα άτομα δεν αποκτούν μόνο γνώσεις, αλλά μαθαίνουν να συνυπάρχουν και να λειτουργούν σαν μια μικρή κοινωνία. Σε αυτή την κοινωνία όμως υπάρχουν διαφορές και συγκρούσεις μεταξύ των μαθητών οι οποίες πολλές φορές καταλήγουν να «λύνονται» με τη βία, είτε αυτή είναι λεκτική, είτε σωματική. Αδιάψευστο παράδειγμα αποτελεί το συμβάν που προκλήθηκε πριν λίγες μέρες σε σχολείο της πόλης μας, όταν μαθητές συγκρούστηκαν για τις ομάδες τους, στον προαύλιο χώρο του σχολείου, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν κάποια άτομα.
            Η ενδοσχολική βία έχει πάρει πλέον στη χώρα μας τη μορφή μάστιγας. Οι λόγοι που προκαλούν αυτό το φαινόμενο επιβάλλεται να κατανοηθούν από όλους μας, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπισθεί με αποτελεσματικότητα. Η κρίση που βιώνουμε δημιουργεί πρόβλημα και στις σχέσεις μεταξύ των μελών των οικογενειών. Αυτά τα προβλήματα κάνουν το παιδί να καταφεύγει στη βία έτσι ώστε να αποφορτίζεται από το βαρύ κλίμα που επικρατεί στην οικογένειά του. Επίσης το παιδί λαμβάνει διάφορα ερεθίσματα από το περιβάλλον του και όταν βιώνει συχνά τη βία, τότε συμπεριφέρεται ανάλογα. Ένας άλλος λόγος  ο οποίος ευθύνεται για την ενδοσχολική βία, ή bullying, όπως συνηθίζεται πλέον να ονομάζεται, είναι το ‘ότι για να γίνει κάποιος αποδεκτός σε μια παρέα και γενικά από την κοινωνία του σχολείου, πολλές φορές θα πρέπει να καταφύγει σε πράξεις που θα έχουν ως στόχο ναπληγώσουν πιο αδύναμα άτομα αυτής της κοινωνίας. Η τηλεόραση έχει παίξει τον δικό της ρόλο στην ανάπτυξη αυτού του φαινομένου. Προβάλλοντας προγράμματα που κυρίαρχο «συστατικό» τους είναι η βία, καλλιεργείται στο υποσυνείδητο των παιδιών η επιθυμία για μίμηση αυτής της πράξης. Τέλος εκτός από την τηλεόραση ευθύνη έχουν και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς το μεγαλύτερο μέρος αυτών προάγουν τη βία και την αντιπαλότητα.
            Όπως προαναφέρθηκε, οι λόγοι που προκαλούν την ενσοσχολική βία επιβάλλεται να κατανοηθούν από όλους μας. Αυτό θα βοηθήσει τόσο στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, όσο και στην προσπάθεια εξάλειψής του. Αρχικά το σχολείο [θα] είναι καλό να αναπτύξει ένα ευεργετικό ρόλο απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα και μην ενεργεί παθητικά, καθώς έτσι καλλιεργείται το κλίμα για ανάπτυξη της ενδοσχολικής βίας. Το σχολείο μπορεί να ενημερώνει τους μαθητές για φαινόμενα ενδοσχολικής βίας και μέσα από συζήτηση και διάλογο να γίνεται κατανοητό στους μαθητές πως η βία δεν είναι λύση για τα προβλήματα που ενδεχομένως έχουν. Επίσης η πολιτεία μέσω διαφόρων ημερίδων που μπορεί να οργανώνει, να απευθύνεται στους γονείς ενημερώνοντάς τους για το φαινόμενο αυτό. Η οικογένεια μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, ελέγχοντας τα προγράμματα που παρακολουθούν τα παιδιά τους στην τηλεόραση, έτσι ώστε όταν δουν πως τα παιδιά παρακολουθούν ένα πρόγραμμα που καλλιεργεί το αίσθημα επιθετικότητας και βίας, να εξηγούν πως δεν είναι καλό να συνεχίσουν να το βλέπουν. Τέλος οι γονείς καλό θα είναι να ελέγχουν και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια με τα οποία περνούν την ώρα τους τα παιδιά, ώστε να αποφεύγονται παιχνίδια με περιεχόμενο βίας.
            Συνοψίζοντας τα παραπάνω, η ενσοσχολική βία είναι ένα φαινόμενο το οποίο μέσα από τη σωστή προσέγγισή του, αλλά και τη συνεργασία όλων των φορέων μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά, ώστε η χώρα μας να «λυτρωθεί». [λ.509]

Οι καταβολές της ενδοσχολικής βίας και τρόποι καταστολής της.

            Ο άνθρωπος ως έλλογο και πολιτικό ον δεν έχει φυσικό προορισμό την αγελαία βιαιότητα. Ωστόσο στη σημερινή εποχή που επικρατεί κλίμα ανασφάλειας και ρευστότητας, τα άτομα συχνά μένουν ηθικά μετέωρα και εξωθούνται σε ενέργειες που κηλιδώνουν τον ανθρώπινο πολιτισμό. Τέτοιο φαινόμενο αποτελεί και η ενδοσχολική βία η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με ακραίες μορφές, όπως η σωματική κακοποίηση. Τα αίτια τέτοιων συμπεριφορών εντοπίζονται στη δυσλειτουργία των φορέων αγωγής των νέων και εκεί θα αναζητηθούν οι λύσεις για την αντιμετώπισή τους.
            Πρωταρχικό αίτιο ακραίων συμπεριφορών αποτελεί η μη ευόδωση των στόχων του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι φανερό πως δεν επιτελεί το παιδευτικό του έργο, καθώς ο προσανατολισμός του είναι κυρίως νοοκρατικός, παρέχει εξειδικευμένες γνώσεις, ενώ το ανθρωπιστικό περιεχόμενο των σπουδών παραγκωνίζεται. Ακόμα προωθεί τη βαθμοθηρία και πυροδοτεί ανταγωνισμούς, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται άτομα με αδύνατη κοινωνική συνείδηση και αίσθημα αλληλεγγύης. Παρατηρούνται επιπλέον ανισότητες μεταξύ των μαθητών οι οποίες πηγάζουν από τις οξυμένες διαφορές ανάμεσα στην κοινωνική τους τάξη και επιφέρουν αισθήματα μειονεξίας.
            Γενεσιουργά αίτια εντοπίζονται και στις σύγχρονες συνθήκες της κοινωνικής μαθητείας. Ειδικότερα στην επικράτηση αδυσώπητου ανταγωνισμού σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής και την έκπτωση ηθικών αρχών και ιδανικών που αφήνουν τους νέους ανερμάτιστους, κενούς από αρετές, όπως ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη και το αίσθημα δικαιοσύνης. Το απάνθρωπο αστικό περιβάλλον συμβάλλει εξίσου στην εκδήλωση εκτονωτικής βίας, αφού στερεί το αίσθημα ελευθερίας, σε αντίθεση με τη φύση και υποσκάπτει τις διαπροσωπικές σχέσεις.
            Ανάμεσα στα σημαντικότερα αίτια συγκαταλέγονται και η κρίση του θεσμού της οικογένειας. Οι νέοι επιβιώνουν μέσα σε οικογένειες που συχνά αδιαφορούν για τους προβληματισμούς των παιδιών και η ουσιαστική επικοινωνία εκλείπει. Επίσης, πολλές φορές, οι γονείς αποτελούν αρνητικά πρότυπα με τη βίαιη συμπεριφορά και τη μη χρήση διαλόγου για τη διευθέτηση των διαφορών. Σε άλλες περιπτώσεις πάλι, οι γονείς επιδεικνύουν ανοχή στα ολισθήματα των νέων, η οποία καταλήγει σε ελευθεριότητα. Τέλος δεν ασκείται έλεγχος για την ποιότητα των τηλεοπτικών προγραμμάτων που παρακολουθούν τα νεαρά μέλη και ηρωοποιούν αντικοινωνικές και βίαιες συμπεριφορές.
            Τελικά, μεγάλη ευθύνη βαραίνει την πολιτεία, καθώς δε δημιουργεί ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη ατόμων ελεύθερων και δημοκρατικών. Παρατηρούνται έντονα η αναξιοκρατία, ο δεσποτισμός και ο αμοραλισμός των πολιτικών. Το κράτος πρόνοιας δυσλειτουργεί και η ψαλίδα ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα συνεχώς ανοίγει. Έτσι, η νεολαία απογοητευμένη, στρέφεται στη βία για να απελευθερώσει το αίσθημα αδικίας που την κατατρύχει.
            Για την άρση των γενεσιουργών αιτίων της ενδοσχολικής βίας, αδιαφιλονίκητη [θα] είναι η προσφορά των φορέων κοινωνικοποίησης των νέων. Αρχικά, το σχολείο οφείλει να αποτελεί παιδευτήριο που μεταλαμπαδεύει γνώσεις, αλλά και αξίες. Είναι επιτακτική αναγκαιότητα μέσα από την έμφαση σε μαθήματα ανθρωπιστικού περιεχομένου, όπως η φιλοσοφία, η λογοτεχνία, οι κοινωνικές επιστήμες, να εμπνέει στους νέους έναν ανθρωπισμό δυναμικό και καθολικό.. Επίσης το σχολείο πρέπει να αποτελεί μια δημοκρατία σε μικρογραφία, όπου οι σχέσεις των μαθητών να διέπονται από πνεύμα συνεργασίας και σεβασμό προς το διαφορετικό. Ωφέλιμη κρίνεται και η στελέχωση των σχολικών μονάδων με παιδοψυχολόγους και κοινωνιολόγους, οι οποίοι θα συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων τα «πάσχουσας» νεολαίας, θα συμβουλεύουν γονείς και εκπαιδευτικούς, αλλά και θα διαγιγνώσκουν έγκαιρα τις τάσεις για εκδήλωση βίας.
Εποικοδομητικός μπορεί να αποδειχθεί και ο ρόλος της οικογένειας, αν διαμορφώνει άτομα ελεύθερα και δημοκρατικά σκεπτόμενα, απαλλαγμένα από κτηνώδη ένστικτα. Επιτακτική αναγκαιότητα αποτελεί ο λυσιτελής διάλογος, για την επίλυση των ζωτικών προβλημάτων των νέων μελών της. Επιπλέον η ανατροφή των ατόμων με αρετές όπως η αγάπη, ο αλληλοσεβασμός, η αλληλοκατανόηση, η ανθρωπιά δημιουργεί άτομα, η ζωή των οποίων διέπεται από υψηλές αξίες και ιδανικά. Έτσι η χρήση βίας δε θα προβάλλει ως τρόπος επίλυσης των διαφορών, αλλά και θα στηλιτεύεται οποιαδήποτε μορφή άσκησής της.
            Αδήριτη αναγκαιότητα εμφανίζεται και η παροχή υγιών προτύπων από το χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της επιστήμης. Με άλλα λόγια, οι πνευματικοί ηγέτες της εποχής, αφού αποβάλουν τον παθητικό τους ρόλο, επωμίζονται με την ευθύνη να παρέχουν θετικά παραδείγματα με τη συμπεριφορά τους. Αλλά και μέσα από το έργο τους, μπορούν να επιτελέσουν ρόλο αφυπνιστικό. Επιπρόσθετα, τα Μ.Μ.Ε. με την ποιοτική αναβάθμιση τους θα συντείνουν στην ηθικοπνευματική ανάταση της νεολαίας, έτσι ώστε οι νέοι οπλισμένοι με πίστη στις δυνάμεις του ανθρώπου να διακατέχονται από αίσθημα ανθρωπισμού.
            Ας μην ξεχνά κανείς και την ευθύνη που φέρουν οι ίδιοι οι νέοι για την κατάπνιξη ενστικτωδών αντιδράσεων. Με την αυτοκυριαρχία, τον αυτοέλεγχο, ση συνεχή ενδοσκόπηση και αυτοκριτική θα καταστούν ικανοί να χαλιναγωγήσουν τα κατώτερα ένστικτά τους. Οφείλουν ακόμα να διαμορφώσουν κοινωνική συνείδηση, ώστε η συνύπαρξη με άτομα διαφορετικά να χαρακτηρίζεται από πνεύμα συνεργασίας και αλληλεξάρτησης.
            Ανακεφαλαιώνοντας, θα έλεγε κανείς ότι η ενδοσχολική βία αποτελεί νοσηρό κοινωνικό φαινόμενο με δυσμενείς συνέπειες και επεκτείνεται σε κάθε έκφανση της κοινωνικοπολιτικής ζωής. Όμως οι νέοι αποτελούν ζωτικό όργανο της κοινωνίας, αφού είναι αυτοί που θα αναλάβουν τη σκυτάλη του στίβου της ζωής. Ελλοχεύουν λοιπόν, κίνδυνοι για την εξέλιξη του πολιτισμού και την ειρηνική συνύπαρξη του ετερόκλητου πλήθους, όταν η νεολαία διακατέχεται από τάσεις επιθετικότητας. (λ. 794)


Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2014

Η πειθώ στη διαφήμιση



1.
Διαφήμιση είναι η δημιουργία πρωτότυπου μηνύματος, το οποίο αναφέρεται σε κάποιο υλικό ή πνευματικό παράγωγο/προϊόν, και η προβολή του (μηνύματος) με τελικό σκοπό την παρακίνηση του αποδέκτη να "αγοράσει" το διαφημιζόμενο προϊόν.

2.
Σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό, η διαφήμιση συνιστά μια πράξη επικοινωνίας.
  • Να προσδιορίσεις τα βασικά στοιχεία της επικοινωνίας αυτής (πομπό, δέκτη, μήνυμα, επι­κοινωνιακό μέσο/κανάλι, επικοινωνιακό κώδικα/γλώσσα, σκοπό).
  • Ποιες προϋποθέσεις νο­μίζεις ότι απαιτούνται, για να είναι η επικοινωνία αυτή αποτελεσματική, για να πετύχει δη­λαδή ο πομπός το σκοπό του;

3.
Η Μορφή του μηνύματος
Μήνυμα που αναπτύσσεται με άμεσο τρόπο (χωρίς προλόγους και περιττές εξηγήσεις
Αφηγηματικό μήνυμα (χρησιμοποιείται η αφήγηση μιας ιστορίας για την επίδειξη του προϊόντος)
Μήνυμα μονολόγου - διαλόγου (μονόλογος - διάλογος με τη μορφή μαρτυρίας κάποιου ειδικού ή ενός καταναλωτή),
Μήνυμα που επεξηγεί την εικόνα,
Μήνυμα που στηρίζεται σε τεχνάσματα/ευρήματα (ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας με λογοπαίγνια, μεταφορές, παρομοιώσεις, σπάνιες και εξεζητημένες λέξεις/φράσεις, χρήση του χιούμορ της υπερβολής, της έκπληξης κτλ.),
Μήνυμα που προσφέρει επιχειρήματα.

4.
Η διαφημιστική πειθώ συχνά χρησιμοποιεί τα παρακάτω μέσα/τεχνικές:
  • συνειρμό ιδεών
  • αναλυτική περιγραφή και επίδειξη των ιδιοτήτων του προϊόντος
  • επίκληση στην αυθεντία (σ' έναν ειδικό, σ' έναν επιστήμονα, σε ένα δημοφιλές πρό­σωπο κτλ.)
  • επίκληση στο συναίσθημα (φόβο, ενοχή, ευθύνη, ευχαρίστηση κτλ.)
  • επίκληση στη λογική (επιχειρήματα υπέρ του προϊόντος, σοφιστικά τεχνάσματα)
  • λανθάνοντα αξιολογικό χαρακτηρισμό (λανθάνουσα αξιολόγηση που λειτουργεί δε -σμευτικά για το δέκτη, π.χ. "Οι έξυπνοι οδηγούν Ρενώ").

5
Το διαφημιστικό μήνυμα είναι πολυσήμαντο και τις περισσότερες φορές δε διακρίνεται καθαρά, αλλά υπολανθάνει, περνάει μέσα από συμβολισμούς.