Άσκηση περίληψης ΙΙ

Ο homo sapiens γίνεται homo videns, o "άνθρωπος που γνωρίζει" μετατρέπεται σε "άνθρωπο που βλέπει" και η τηλεόραση γίνεται το "ρέκβιεμ της σκέψης".

Το τελευταίο βιβλίο του ιταλού πολιτειολόγου και συνταγματολόγου Τζοβάνι Σαρτόρι είναι ένας λίβελος κατά της τηλεόρασης και συγκεκριμένα κατά της ενημέρωσης μέσω της εικόνας που αυτή προσφέρει. Η ενημέρωση του είδους αυτού, υποστηρίζει στο βιβλίο του "Homo videns" (ο άνθρωπος που βλέπει), διαφθείρει τη δημοκρατία, χειραγωγεί την κοινή γνώμη, προσδιορίζει την ηγετική τάξη, δημιουργεί τον "βιντεο-ηγέτη", αφαιρεί τη σημασία των κομμάτων και θεσμών, μειώνει το επίπεδο της κριτικής σκέψης των πολιτών. Και όταν η αλλαγή από τον homo sapiens στον homo videns ολοκληρωθεί, τα βιβλία και η σκέψη με ιδέες και έννοιες θα αχρηστευθούν και η κυριαρχία των εικόνων θα οδηγήσει το ανθρώπινο είδος στην πνευματική ατροφία της "ηλεκτρονικής μοναξιάς".

Ο Σαρτόρι καταστροφολογεί εσκεμμένα στο βιβλίο του για να προκαλέσει πολεμική. Η βασική υπόθεσή του, "να βλέπεις δεν σημαίνει και να καταλαβαίνεις", και η θέση του, ότι "οι τηλε- άνθρωποι θα είναι αιώνια βιντεο-μωρά" εφόσον η κυριαρχία της εικόνας θα αντικαταστήσει την κυριαρχία του λόγου και της γλώσσας, μπορεί κάλλιστα να αμφισβητηθεί - από καταβολής τηλεοράσεως διανοούμενοι προειδοποιούν για τις "κοσμογονικές" αλλαγές που θα επιφέρει στον άνθρωπο - ή και να επικριθεί ως ελιτίστικη άποψη για τον πολιτισμό. Αλλά το μεγάλο θέμα που θίγει ο ιταλός συνταγματολόγος είναι οι συνέπειες της "βιντεο-ενημέρωσης" για τη δημοκρατία.

Ο Σαρτόρι αρνείται τη θέση ότι, επειδή η τηλεόραση μεταφέρει σε εκατομμύρια σπίτια ένα τεράστιο όγκο ειδήσεων, κάνει τον κόσμο ένα τεράστιο "χωριό". Η τηλεόραση, υποστηρίζει, βάζει τον κόσμο να βλέπει ό,τι εκείνη θέλει, χειραγωγεί με τη μεγαλύτερη ευκολία, μετατρέπει τα πάντα σε θέαμα, προσδίδει στην πολιτική συγκινησιακή διάσταση και στην πραγματικότητα προσφέρει λιγότερη ενημέρωση από οποιοδήποτε άλλο μέσο, τη "βιντεο-ενημέρωση", η οποία φτωχαίνει την είδηση και δεν επιτρέπει την κατανόηση. Το αποτέλεσμα είναι, αφενός ένας φαύλος κύκλος ανάμεσα στις σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης και τη "βιντεο-εξουσία" (η ΤV ενημερώνει λίγο και άσχημα για ένα θέμα, ο πολίτης ερωτάται από τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων και απαντάει για πράγματα για τα οποία "γνωρίζει" λίγα ή τίποτε, οι πολιτικοί προσανατολίζονται βάσει των απαντήσεων αυτών) και αφετέρου ο "βιντεο-ηγέτης", ο πολιτικός που δεν δίνει μηνύματα, αλλά "αντιπροσωπεύει" το μήνυμα. Ο Σαρτόρι παραδέχεται ότι δεν έχει συνταγές, θεωρεί ωστόσο σημαντικό να καταλάβει κανείς ότι η "βιντεο-ενημέρωση" δεν έχει σχέση με τη δημοκρατία και ότι μπορεί να κάνει τις χώρες "να οδηγηθούν από οδηγούς χωρίς δίπλωμα".             (Το θέμα των πανελλαδικών 1999 Β’ Λυκείου)

Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου σε 90 - 110 λέξεις το πολύ, χωρίς δικά σας σχόλια.

Το θέμα:       Παρουσιάζεται και σχολιάζεται το βιβλίο του Σαρτόρι Homo Videns

• Μια άποψη του Σαρτόρι. [εισαγωγικά]

• Ο Σαρτόρι επικρίνει την τηλεοπτική ενημέρωση επειδή χειραγωγεί πολιτικά και νεκρώνει τη σκέψη.

•  Oσυντάκτης θεωρεί, υπερβολική και καθόλου πρωτότυπη την κριτική αυτή και μεταφέρει τις απόψεις του συγγραφέα για τις συνέπειες της τηλεοπτικής ενημέρωσης στη δημοκρατία.

• Η τηλεόραση εμμένει στο θεαματικό και συγκινησιακό στοιχείο, παγιδεύει τους πολίτες και προσφέρει επιφανειακή ενημέρωση. Έτσι, διαμορφώνει πλασματική εικόνα της κοινής γνώμης, η οποία με τη σειρά της παγιδεύει τους πολιτικούς και αναδεικνύει το πρότυπο του «βιντεο-ηγέτη». Ο Σαρτόρι δεν έχει λύσεις, θεωρεί ωστόσο σημαντικό να κατανοηθεί ότι η τηλεοπτική ενημέρωση δεν προωθεί τη δημοκρατία

 Πρόταση περίληψης:

Ο συντάκτης του κειμένου παρουσιάζει και σχολιάζει το βιβλίο του Σαρτόρι Homo Videns Σ' αυτό ο Σαρτόρι επικρίνει την τηλεοπτική ενημέρωση επειδή χειραγωγεί πολιτικά και νεκρώνει τη σκέψη. O συντάκτης θεωρεί, υπερβολική και καθόλου πρωτότυπη την κριτική αυτή. Στη συνέχεια μεταφέρει τις απόψεις του συγγραφέα για τις συνέπειες της τηλεοπτικής ενημέρωσης στη δημοκρατία. Σύμφωνα με αυτές, η τηλεόραση εμμένει στο θεαματικό και συγκινησιακό στοιχείο, παγιδεύει τους πολίτες και προσφέρει επιφανειακή ενημέρωση. Έτσι, διαμορφώνει πλασματική εικόνα της κοινής γνώμης, η οποία με τη σειρά της παγιδεύει τους πολιτικούς και αναδεικνύει το πρότυπο του «βιντεο-ηγέτη». Ο Σαρτόρι δεν έχει λύσεις, θεωρεί ωστόσο σημαντικό να κατανοηθεί ότι η τηλεοπτική ενημέρωση δεν προωθεί τη δημοκρατία