Τρίτη 29 Μαρτίου 2016

Στοιχεία για την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα

Χώρα γερόντων η Ελλάδα έως το 2050
της ΠΕΝΝΥ ΜΠΟΥΛΟΥΤΖΑ εφ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ


Ηλικίας άνω των 60 ετών θα είναι το 2050 τέσσερις στους δέκα Ελληνες, ως αποτέλεσμα της ταχύτατης δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού. Στη χώρα μας τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών αποτελούν σήμερα το 27% του πληθυσμού, ποσοστό που εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 33% το 2030 και στο 40,8% το 2050. Αντίστοιχα, τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών στη χώρα μας από 19,3% του πληθυσμού που είναι σήμερα θα φτάσουν να αντιπροσωπεύουν το 30% το 2030.
Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία, η Ελλάδα είναι μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τον υψηλότερο ρυθμό γήρανσης του πληθυσμού: το διάστημα 2001-2006 αυξήθηκε ο αριθμός των ηλικιωμένων κατά 21,4%, έναντι 17,2% που ήταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. Σε παγκόσμια κλίμακα καταλαμβάνει την πέμπτη θέση μεταξύ των χωρών που γηράσκουν ταχύτατα, μετά την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Η δημογραφική γήρανση της Ελλάδας οφείλεται αφενός στην επιμήκυνση του μέσου όρου επιβίωσης, αφετέρου στην υπογεννητικότητα. Η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων στην Ε.Ε. (εννέα τις χιλίοις) μετά τη Γερμανία και την Πορτογαλία. Σε συνδυασμό δε με το αρνητικό ισοζύγιο μετανάστευσης υπολογίζεται ότι το 2060 η Ελλάδα θα αριθμεί μόλις 8,6 εκατομμύρια πληθυσμό. Οι επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης αντικατοπτρίζονται και στο ασφαλιστικό, αφού υπολογίζεται ότι το 2060 θα αντιστοιχούν μόνο δύο άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά συνταξιούχο άνω των 65 ετών στην Ε.Ε., έναντι 4 προς 1 που είναι η σημερινή αναλογία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, για τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων η μέση ηλικία συνταξιοδότησης θα πρέπει το 2060 να είναι τα 67,5 έτη για τους άνδρες και τα 67,1 έτη για τις γυναίκες.
Επιπλέον, αυξάνεται η συχνότητα νόσων φθοράς όπως καρδιαγγειακά, διαβήτης, άνοια, καθώς και ο καρκίνος. Υπολογίζεται ότι τα άτομα άνω των 70 ετών απασχολούν το 50% των νοσοκομειακών κλινών και καλύπτουν το 25% των συνολικών ημερών νοσηλείας στα νοσοκομεία. Το 70% έχει περισσότερες από μία συνοδούς νόσους, ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις λαμβάνει περισσότερα από πέντε φάρμακα. Το 60% των θανάτων από καρκίνο αφορά σε υπερήλικες, ενώ περισσότεροι από τους μισούς καρκίνους διαγιγνώσκονται σε άτομα άνω των 65 ετών (52% στις γυναίκες και 59% στους άνδρες).
«Θα πρέπει όλοι μαζί, κράτος, φορείς, κοινωνία, ΜΚΟ, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δημιουργικά ούτως ώστε οι ηλικιωμένοι να έχουν τη φροντίδα και τη στοργή που τους αξίζει» αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, Α.Ε., καθηγητής Χειρουργικής Παν. Αθηνών, Ιωάννης Καραϊτιανός, και προσθέτει «στόχος όλων μας πρέπει να είναι η υγιής και ενεργή γήρανση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας μέσα σε ένα φιλικό και στοργικό ευρύτερο περιβάλλον». Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων, η Εταιρεία διοργανώνει δύο εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης του κοινού: σήμερα στις 9.30 π.μ. στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και τη Δευτέρα 12 Οκτωβρίου στις 6.30 μ.μ. στο Δημαρχείο Αμαρουσίου.

Λιγότερες γεννήσεις, περισσότεροι θάνατοι το 2014
Μείωση των γεννήσεων και αύξηση των θανάτων, με αποτέλεσμα ο φυσικός πληθυσμός να μειωθεί κατά 21.592 άτομα κατέγραψε η ΕΛΣΤΑΤ για το έτος 2014. Παράλληλα, λόγω και των περικοπών στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, οι πολιτικοί γάμοι ήταν περισσότεροι σε σχέση με τους θρησκευτικούς, ενώ μεγάλη αύξηση σημείωσαν τα σύμφωνα συμβίωσης.
Ειδικότερα, η φυσική μεταβολή του πληθυσμού το 2014 (δηλαδή η μεταβολή που οφείλεται μόνον στη διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις ζώντων, χωρίς συνυπολογισμό της μετανάστευσης) παρουσίασε αρνητική εξέλιξη. Οι γεννήσεις στην Ελλάδα ανήλθαν σε 92.148 άτομα (47.383 αγόρια και 44.765 κορίτσια), παρουσιάζοντας μείωση 2,1% σε σχέση με το 2013 (94.134). Σχετικά με την υπηκοότητα της μητέρας, καταγράφηκαν 79.975 γεννήσεις από Ελληνίδες (86,8%) και 12.173 από αλλοδαπές (13,2%). Τα αντίστοιχα στοιχεία για το 2013 ήταν 80.940 (86%) από Ελληνίδες μητέρες και 13.194 (14%) από αλλοδαπές.
Η μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση ήταν 31 έτη, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με το 2013 (30,9 έτη). Οι γεννήσεις εκτός γάμου, σε απόλυτους αριθμούς, παρουσίασαν αύξηση 13,1% και ανήλθαν σε 7.165 (7,8% επί του συνόλου των γεννήσεων) από 6.337 (6,7% επί του συνόλου των γεννήσεων) το 2013.
Οι θάνατοι παρουσίασαν αύξηση 1,7% και ανήλθαν σε 113.740, (58.132 άντρες και 55.608 γυναίκες) έναντι 111.794 (57.627 άντρες και 54.167 γυναίκες) που ήταν το 2013. Η μέση ηλικία κατά τον θάνατο ανήλθε στα 75,5 έτη για τους άνδρες και στα 81,2 έτη για τις γυναίκες, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το 2013 (75,2 και 80,8 έτη αντίστοιχα).
Κατά τη διάρκεια του 2014 έγιναν περισσότεροι γάμοι σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Συγκεκριμένα, έγιναν 53.105 γάμοι έναντι 51.373 το 2013 (αύξηση 3,4%). Οι πολιτικοί γάμοι ήταν περισσότεροι, 26.915, σε σχέση με τους θρησκευτικούς που ήταν 26.190.
Η μέση ηλικία των γυναικών κατά τον πρώτο γάμο ήταν 30,2 έτη ενώ το 2013 ήταν 29,9 έτη. Η αντίστοιχη μέση ηλικία των ανδρών για το 2014 ήταν 32,9 έτη ενώ το 2013 ήταν 32,7 έτη. Στο σύνολο των 53.105 γάμων, οι γυναίκες που τέλεσαν πρώτο γάμο ήταν 46.860, ενώ οι άντρες ήταν 46.337.
Τα σύμφωνα συμβίωσης αυξήθηκαν κατά 170,7% σε σχέση με το 2014. Για τη χρονική περίοδο από το 2009 (πρώτο έτος εφαρμογής τους) έως το 2014, τα σύμφωνα συμβίωσης ανήλθαν κατ’ έτος σε 161, 180, 185, 314, 581 και 1.573 αντίστοιχα, δηλαδή καταγράφηκαν συνολικά 2.994 σύμφωνα συμβίωσης στο σύνολο της χώρας.

Τρίτη 15 Μαρτίου 2016

Κλωνοποίηση

 Από το βιβλίο των Θεματικών Κύκλων
Η ψευδής κληρονομιά της Ντόλη
Η ανακοίνωση τον Φεβρουάριο του 1997 της γέννησης ενός προβάτου με το όνομα Ντόλη, ενός ακριβούς γενετικού αντιγράφου της μητέρας της, προκάλεσε παγκόσμιες συζητήσεις για τις ηθικές και ιατρικές συνέπειες της κλωνοποίησης. Μερικές πολιτείες των ΗΠΑ και μερικές ευρωπαϊκές χώρες απαγόρευσαν την κλωνοποίηση ανθρώπινων όντων. Εν τούτοις επιστήμονες από τη Νότια Κορέα ισχυρίστηκαν τον περασμένο μήνα (1998) ότι έκαναν ήδη το πρώτο βήμα. Στο πιο κάτω δοκίμιο για το περιοδικό TIME ο εμβρυολόγος Wilmut, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ομάδας, η οποία έφερε στη ζωή την Ντόλι στο Ινστιτούτο Ρόσλιν της Σκωτίας, εξηγεί γιατί πιστεύει ότι η διαμάχη για την κλωνοποίηση των ανθρώπων έχει απολέσει κατά μεγάλο ποσοστό το στόχο.
Στις διαφωνίες για την ηθική της τεχνητής αναπαραγωγής ζωής δεν έχει ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, προς το παρόν, η κλωνοποίηση είναι μεθοδολογία μικρής αποδοτικότητας. Η συχνότητα θανάτων στα έμβρυα και στους απογόνους που παράγονται με κλωνοποίηση είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι είναι κατά τη φυσική αναπαραγωγή – 10 φορές μεγαλύτερη από τη φυσιολογική πριν από τη γέννηση, σύμφωνα με τις μελέτες μας στο Ρόσλιν. Αυτές οι συχνότητες αποτυχιών είναι πολύ απογοητευτικές για τους ερευνητές που εργάζονται με πειραματόζωα και ασφαλώς δεν επιτρέπουν ούτε καν τη σκέψη για εφαρμογή τέτοιας μεθοδολογίας σε ανθρώπους.
Ακόμα και αν η τεχνική βελτιωνόταν, θα έπρεπε να διερωτηθούμε ποια πρακτική αξία θα είχε η κλωνοποίηση ολόκληρου όντος. Ποια θα ήταν η ακριβής διαφορά μεταξύ ενός «κλωνοποιημένου» βρέφους και ενός παιδιού που έχει γεννηθεί με φυσικό τρόπο – και γιατί θα επιθυμούσαμε ένα κλωνοποιημένο;
Το κλωνοποιημένο παιδί θα ήταν ένα γενετικώς γνήσιο, ίδιο, δίδυμο του αρχικού και άρα φυσικώς πολύ όμοιο –πολύ περισσότερο όμοιο απ' ό,τι ο φυσικός γονέας προς το παιδί του. Η ανθρώπινη προσωπικότητα όμως αναδύεται από τις επιδράσεις των γονιδίων, που κληρονομούμε (από τη φύση μας) και από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, στους οποίους εκτιθέμεθα (από την ανατροφή μας). Δύο κλώνοι θα αναπτύξουν διακεκριμένες προσωπικότητες, όπως οι δίδυμοι αναπτύσσουν μοναδικά χαρακτηριστικά ταυτότητας. Και επειδή το αντίγραφο θα γεννιέται συχνά σε διαφορετική οικογένεια, τα κλωνοποιημένο δίδυμα θα είναι λιγότερο όμοια ως προς την προσωπικότητά τους από τα φυσικά γνήσια (ίδια) δίδυμα.
Αρχικώς τίθεται το ερώτημα: γιατί «να αντιγράφονται» άνθρωποι; Ζευγάρια που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά θα μπορούσαν να επιλέξουν να αποκτήσουν παιδί αντίγραφο ενός από τους δύο συζύγους αντί να δεχθούν τη παρείσφρυση γονιδίων από δότη. Η γυναίκα μου και εγώ έχουμε δύο δικά μας παιδιά και ένα υιοθετημένο, αλλά θα επιθυμούσα να διερευνήσω τι θα μπορούσε να συμβεί στο γάμο μου εάν μπορούσε να παραχθεί ένα αντίγραφο μου για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης έλλειψης γονιμότητας. Η γυναίκα μου και εγώ πρωτοσυναντηθήκαμε στο γυμνάσιο. Πώς θα αισθανόταν απέναντι σε ένα φυσικό αντίγραφο του νεαρού άνδρα, τον οποίο ερωτεύτηκε; Πώς θα μπορούσε ο καθένας μας να ζήσει με τον εαυτό του (αντίγραφό μας) ως μέλος της οικογένειας; Ασφαλώς, ο κλώνος μεγαλύτερης ηλικίας –εγώ σ' αυτή την περίπτωση– θα πίστευα ότι γνωρίζω (καλύτερα) πώς θα έπρεπε να συμπεριφέρεται το αντίγραφό μου και θα ήταν πιθανότερο να επιβάλω τις προσδοκίες μου σ' αυτό σε σύγκριση προς το μέσο πατέρα στο παιδί του. Πάνω απ' όλα πώς ένας έφηβος θα αντιμετώπιζε εμένα, έναν μεγάλης ηλικίας άνδρα με φαλάκρα, στον οποίο θα έβλεπε το φυσικό του μέλλον;
Καθένας από μας μπορεί να φανταστεί υποθετικές οικογένειες δημιουργημένες με την είσοδο σ' αυτές κλωνοποιημένου παιδιού – για παράδειγμα αντίγραφο ενός από τους συντρόφους σε μια ομοφυλόφιλη σχέση ή ενός ανύμφευτου ή ανύπαντρου γονέα. Αυτό που λείπει απ' όλη αυτή τη θεώρηση είναι η εξέταση του ερωτήματος για το ποια είναι τα συμφέροντα του κλωνοποιημένου παιδιού. Επειδή δεν υπάρχει μορφή έλλειψης γονιμότητας, η οποία να αντιμετωπίζεται μόνο με κλωνοποίηση, δεν θεωρώ αποδεκτές αυτές τις προτάσεις. Οι προβληματισμοί μου δεν έχουν θρησκευτικές βάσεις, ούτε βασίζονται σε εσώτερη ηθική αρχή. Η άποψή μου είναι μάλλον ότι θα είναι δύσκολο σε οικογένειες δημιουργημένες με αυτό τον τρόπο να προσφέρουν κατάλληλο περιβάλλον για το παιδί. [...]
Η αντιγραφή προτείνεται επίσης σαν τρόπος, με τον οποίο οι γονείς θα αποκτούν το παιδί των ονείρων τους.
Ζευγάρια θα είναι πιθανόν να μπορούν να επιλέγουν την απόκτηση αντίγραφου ενός σταρ του κινηματογράφου, ενός γνωστού αθλητή ή ενός επιστήμονα, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους.
Αλλά, επειδή η προσωπικότητα είναι εν μέρει μόνο αποτέλεσμα της γενετικής κληρονομιάς του ατόμου, είναι βέβαιο ότι θα προκληθούν συγκρούσεις στην περίπτωση, κατά την οποία το κλωνοποιημένο παιδί αποτύχει να αναπτύξει τα ίδια ενδιαφέροντα με το πρωτότυπο. Τι θα συμβεί εάν το αντίγραφο του Αϊνστάιν δεν δείξει ενδιαφέρον για την επιστήμη; Ή εάν ένας παίκτης του φουτ μπολ ενδιαφερθεί να γίνει ηθοποιός; Η επιτυχία εξαρτάται επίσης από την τύχη. Τι θα συμβεί εάν το παιδί δεν ανταποκριθεί στις ελπίδες και τα όνειρα του γονέα, απλώς από κακή του τύχη;
Κάθε παιδί πρέπει να είναι επιθυμητό γι' αυτό που είναι ως άτομο. Παράγοντας ένα αντίγραφο του εαυτού του ή ενός φημισμένου προσώπου ο γονεύς προδιαγράφει σκοπίμως τον τρόπο που αυτός ή αυτή επιθυμεί να αναπτυχθεί το παιδί. Στα πρόσφατα χρόνια ιδιαιτέρως στις ΗΠΑ δίνεται σημασία στο δικαίωμα των ατόμων να αναπαράγουν με τρόπους που επιθυμούν. Προτείνω ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη να προσεχθούν τα συμφέροντα του παιδιού και να απορριφθούν οι προταθείσες χρήσεις της κλωνοποίησης. [...]
Επιπλέον υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε όσον αφορά την κλωνοποίηση σχετικώς με τη γήρανση. Καθώς γηράσκουμε επέρχονται μεταβολές στα κύτταρά μας, οι οποίες περιορίζουν τις φορές που αυτά μπορούν να αναπαράγουν. Το ρολόι της ηλικίας επανατοποθετείται στην αρχή με τη φυσιολογική αναπαραγωγή, με την παραγωγή σπέρματος και ωαρίων γι' αυτό τα παιδιά κάθε νέας γενιάς έχουν πλήρη διάρκεια ζωής. Δεν είναι ακόμη γνωστό κατά πόσον η γήρανση αναστρέφεται κατά την κλωνοποίηση ή εάν η φυσιολογική διάρκεια ζωής του κλώνου περιορίζεται κατά τα χρόνια, τα οποία έχει ήδη ζήσει ο γονεύς του. Επίσης υπάρχει το πρόβλημα των γενετικών λαθών που συσσωρεύονται στα κύτταρά μας.
Υπάρχουν συστήματα στον οργανισμό μας που αναζητούν και διορθώνουν τα λάθη κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής αναπαραγωγής· δεν είναι όμως γνωστό ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει κατά την κλωνοποίηση. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να γίνουν έρευνες, οι οποίες θα μετρήσουν τη διάρκεια ζωής και θα προσδιορίσουν τις αιτίες θανάτου ζώων που παρήχθησαν με κλωνοποίηση.
Απομένουν επίσης σημαντικά ερωτήματα για το ποια είναι τα καταλληλότερα μέσα και οι τρόποι για τον έλεγχο της ανάπτυξης και για τη χρησιμοποίηση αυτών των τεχνικών. Θεωρείται δεδομένο ότι η παραγωγή και η πώληση φαρμάκων θα ελέγχεται από τις κυβερνήσεις, αλλά δεν ήταν έτσι πάντα.
Υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να μάθουμε για τη βιολογία της κλωνοποίησης. Ο χρόνος που θα χρειασθεί γι' αυτές τις έρευνες θα δώσει την ευκαιρία σε κάθε κοινωνία να αποφασίσει πώς επιθυμεί να χρησιμοποιείται η τεχνική της κλωνοποίησης. Κάποτε στο μέλλον η κλωνοποίηση θα έχει πολλά να προσφέρει στην ιατρική των ανθρώπων, αλλά πρέπει να τη χρησιμοποιούμε με προσοχή.
 Ίαν Γουίλματ, Περιοδικό «Time», Από τον ημερήσιο Τύπο

Μερικά από τα ερωτήματα των Θεματικών Κύκλων
  • Τι είδους και ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να αντικρούσει τις απόψεις σχετικά με τις προτεινόμενες χρήσεις της κλωνοποίησης του ανθρώπου;
  • Γιατί, κατά την άποψη του Wilmut, το θέμα της κλωνοποίησης ανθρώπων πρέπει ν' αντιμετωπιστεί πρωτίστως από την πλευρά του κλωνοποιημένου παιδιού; Ποια είναι η δική σας άποψη πάνω στο θέμα αυτό;
  • Μπορείτε να φανταστείτε ότι η τεχνική της κλωνοποίησης ανθρώπων θα αποκτήσει στο μέλλον και μια οικονομική-εμπορική διάσταση; Ποιο ρόλο θα παίξει το Διαδίκτυο για την υλοποίηση της διάστασης αυτής; Να δώσετε παραδείγματα που τεκμηριώνουν την άποψή σας.
  • Με αφορμή τον επίλογο του άρθρου, συζητήστε στην τάξη για τις πιθανές θετικές χρήσεις της κλωνοποίησης στο χώρο της ιατρικής αλλά και για τα νομικά, ηθικά και επιστημονικά πλαίσια, που θεωρείτε απαραίτητα, ώστε αυτές να καθορίζονται με ασφάλεια.

Τρίτη 8 Μαρτίου 2016



Σήμα κινδύνου από τους επιστήμονες
Τι λένε για την απαγορευμένη σχέση των μαθητών με τα social media

Ενας στους δύο μαθητές έχει προφίλ στο facebook πριν κλείσει τα 13, με ψευδή στοιχεία, σύμφωνα με έρευνα του Νοσοκομείου Παίδων. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως τα παιδιά εκτίθενται σε μεγάλο κίνδυνο. 
Ανεξέλεγκτες διαστάσεις παίρνει πλέον η χρήση κοινωνικών δικτύων παιδιών και εφήβων στο διαδίκτυο, καθώς από την κούνια τους τα Ελληνόπουλα κάνουν χρήση των social media παρότι απαγορεύεται. Τον έντονο προβληματισμό τους εκφράζουν επιστήμονες για την ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου από παιδιά της Ε' και της Στ' δημοτικού.
«Πολλά παιδιά στη χώρα μας δίνουν ψευδή στοιχεία και ενώ δεν έχουν συμπληρώσει το 13ο έτος της ηλικίας που καθορίζει το Facebook, ανοίγουν λογαριασμούς. Εδώ τίθενται σοβαρά ηθικά ζητήματα για την οικογένεια αν γνωρίζει, και για το παιδί που αξιακά προσπαθεί με ψευδή στοιχειά να «κοροϊδέψει» το μέσο κοινωνικής δικτύωσης», επισημαίνει η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής, Άρτεμις Τσίτσικα σχολιάζοντας τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποίησε η Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Σύμφωνα με έρευνα τα παιδιά στην Ελλάδα έχουν την πρώτη τους επαφή με το διαδίκτυο στην ηλικία των μόλις των 6,2 χρόνων, και 1 στα δυο (51,2%) είναι μέλος τουλάχιστον μιας σελίδας κοινωνικής δικτύωσης, (π.χ. Facebook με ψευδή στοιχεία). Παράτυπα και πέρα από τα όρια. Άλλα αποκαλυπτικά στοιχεία είναι ότι σε μία κανονική σχολική μέρα, χρησιμοποιούν 2 ώρες το Facebook, το 20% των παιδιών χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο (smartphone ή παρόμοιο) και το 22% των παιδιών χρησιμοποιούν το διαδίκτυο καθημερινά στο υπνοδωμάτιο. «Οι 2 ώρες στο διαδίκτυο ή στο Facebook σε μια σχολική ημέρα, όχι μόνο δεν επιτρέπονται αλλά είναι υπερβολικός χρόνος και πάνω από τα όρια που καθορίζουν οι διεθνείς παιδιατρικές εταιρείες», τονίζει η κ. Τσίτσικα.
Επίσης από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι το 39% χρησιμοποιούν καθημερινά το διαδίκτυο για επικοινωνία και κοινωνική δικτύωση, το 8,5% χρησιμοποιούν καθημερινά το διαδίκτυο για μελέτη στο σπίτι και το 52% των παιδιών ανέφεραν ότι γνωρίζουν περισσότερα από τους γονείς τους σχετικά με την τεχνολογία. Η κ. Τσίτσικα επισημαίνει ότι «τα παιδιά είναι αναπόφευκτο να είναι στο διαδίκτυο γιατί "γεννιούνται" μέσα σε αυτό. Το πρόβλημα είναι με τους γονείς που ουσιαστικά αισθάνονται ως "μετανάστες" στις νέες τεχνολογίες. Όμως κάποιες φορές και η υπερβολική χρήση των γονέων "ανοίγει την πόρτα" για κατάχρηση του μέσου από τα παιδιά καθώς τους μιμούνται». «Οι γονείς να ασκήσουν τον γονεϊκό τους ρόλο σε σχέση με το διαδίκτυο, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουν πολλά για τη χρήση του», επισημαίνει η κ. Τσίτσικα.
Πώς έγινε η έρευνα
  • Η έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» με επικεφαλής την καθηγήτρια Μαρίζα Τσολιά, πραγματοποιήθηκε το 2015 σε σχολεία της Αττικής με τη συμμετοχή 655 μαθητών της Ε' και ΣΤ' Δημοτικού, εκ των οποίων το 54,3% ήταν αγόρια.
  • Στοιχεία της έρευνας παρουσίασε η επιστημονική υπεύθυνος της Μονάδας, επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής, Άρτεμις Τσίτσικα σε διάλεξη του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος με θέμα «Τεχνολογία και Συμπεριφορές Υψηλού Κινδύνου -Εθισμός στο Διαδίκτυο».
  • «Η τεχνολογία προσφέρει στους νέους απεριόριστες δυνατότητες εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, καθώς μέσα από την ενασχόληση τους με το διαδίκτυο αναπτύσσουν εγκεφαλικές συνάψεις, βελτιώνουν τα αντανακλαστικά, αποκτούν γρήγορη σκέψη, κάνουν διαχείριση πληροφορίας, εκμάθηση αγγλικής γλώσσας, επαγγελματικό προφίλ και ανάδειξη δυνατοτήτων», τόνισε η κ. Τσίτσικα κατά την παρουσίαση της έρευνας.
  • Ωστόσο, συμπλήρωσε «όπως στον φυσικό κόσμο, κίνδυνοι προκύπτουν και στο διαδίκτυο. Με δεδομένη την ευαλωτότητα των ανηλίκων στην υπερβολή, τον πειραματισμό και την έλλειψη διαδικασίας "φιλτραρίσματος" των ερεθισμάτων, παιδιά και έφηβοι χρειάζονται οδηγίες χρήσης και πλοήγησης στο καταπληκτικό αυτό εργαλείο που λέγεται διαδίκτυο, προκειμένου να μην υπάρξουν ακραίες συμπεριφορές, όπως ο εθισμός».
  • Σύμφωνα με τους ειδικούς η παρατεταμένη χρήση Η/Υ μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση και να έχει επιπτώσεις στις κοινωνικές δεξιότητες του ατόμου. «Εάν χαθεί η προσωπική επαφή, υπάρχει το ενδεχόμενο να λείψει η εμπειρία στην ερμηνεία της ανθρώπινης επικοινωνίας, της "γλώσσας του σώματος", των εκφράσεων του προσώπου κ.λπ.», ανέφερε η κ. Τσίτσικα και προσέθεσε: «Είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία μεταξύ της ενασχόλησης με το διαδίκτυο και τις διαδικτυακές επαφές και της προσωπικής επαφής με τους συνανθρώπους μας».
  • Ειδικότερα για τους νέους η κ. Τσίτσικα ανέφερε πως «η απώλεια ελέγχου σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου μπορεί προοδευτικά να οδηγήσει σε έκπτωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και απομόνωση, καθώς και παραμέληση σχολικών και άλλων δραστηριοτήτων, ή/και της υγείας, προσωπικής φροντίδας και υγιεινής».